Khi vận hành hoạt động kinh doanh dưới hình thức hộ kinh doanh, việc hiểu rõ sự khác nhau giữa thuế khoán và thuế kê khai là điều bắt buộc. Không chỉ giúp bạn nộp thuế đúng và đủ, mà còn tối ưu chi phí và chuẩn bị cho những thay đổi lớn về thuế từ ngày 1/1/2026.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng thuế khoán và thuế kê khai của hộ kinh doanh, đồng thời cập nhật quy định mới nhất 2026 mà mọi hộ kinh doanh đều cần biết.

1. Thuế khoán là gì? Hộ kinh doanh áp dụng thế nào?

Thuế khoán (thuế theo phương pháp ấn định) là hình thức thuế mà cơ quan thuế tự xác định mức thuế phải nộp hàng tháng/quý, dựa trên:

• Doanh thu
• Ngành nghề
• Vị trí kinh doanh
• Kết quả khảo sát thực tế

Đối tượng áp dụng:

• Hộ kinh doanh cá thể, nhỏ lẻ, không có sổ sách kế toán.
• Doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm (trước năm 2026).

Ưu điểm:

• Không cần khai báo chi tiết
• Thủ tục đơn giản, ít ràng buộc.

Nhược điểm:

• Có thể bị ấn định thuế cao hơn thực tế.
• Không minh bạch, thiếu căn cứ giảm thuế nếu doanh thu giảm.
• Bị loại bỏ hoàn toàn từ ngày 01/01/2026.

2. Thuế kê khai là gì? Hộ kinh doanh kê khai thuế ra sao?

Thuế kê khai là phương pháp mà hộ kinh doanh tự kê khai doanh thu, chi phí và tính toán thuế phải nộp theo hóa đơn, chứng từ và sổ sách kế toán.

Ưu điểm:

• Linh hoạt và minh bạch.
• Tối ưu thuế dựa trên chứng từ hợp lệ.
• Thích hợp cho hộ kinh doanh có định hướng phát triển chuyên nghiệp.

Nhược điểm:

• Phải lưu trữ hóa đơn, chứng từ.
• Cần kiến thức kế toán hoặc thuê dịch vụ khai báo thuế.

3. So sánh sự khác nhau giữa thuế khoán và thuế kê khai của hộ kinh doanh

Tiêu chí	Thuế khoán	Thuế kê khai
Cách tính thuế	Cơ quan thuế ấn định	Hộ kinh doanh tự kê khai
Đối tượng	Nhỏ lẻ, không có sổ sách	Quy mô lớn, hoặc bắt buộc từ 2026
Quản lý sổ sách	Không cần	Bắt buộc
Tính minh bạch, chính xác	Thấp	Cao
Khả năng tối ưu thuế	Hạn chế	Có thể kiểm soát và hợp lý hóa chi phí
Tính pháp lý từ 1/1/2026	Bị bãi bỏ	Bắt buộc áp dụng nếu doanh thu ≥ 200 triệu

4. Quy định mới từ 1/1/2026: Áp dụng thuế kê khai bắt buộc

Theo Nghị quyết 198/2025/QH15:

• Từ 1/1/2026, thuế khoán sẽ chính thức bị bãi bỏ. Tất cả hộ kinh doanh phải áp dụng phương pháp thuế kê khai.
• Doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở lên: bắt buộc kê khai thuế.
• Doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm: được miễn thuế và không cần kê khai.

Điều này áp dụng cho tất cả:

• Hộ kinh doanh cá thể
• Hộ kinh doanh online, kinh doanh tại nhà
• Các hộ cho thuê nhà, phòng trọ
• Hộ kinh doanh dịch vụ, ăn uống, bán lẻ…

5. Hộ kinh doanh nên làm gì để chuẩn bị từ 2026?

• Xây dựng sổ sách kế toán cơ bản: theo dõi doanh thu, chi phí, lợi nhuận.
• Đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử (nếu chưa có).
• Tìm hiểu về phần mềm kế toán hoặc sử dụng dịch vụ thuế chuyên nghiệp.
• Chuyển đổi dần sang tư duy quản trị chuyên nghiệp nếu bạn đang kinh doanh ổn định và muốn phát triển dài hạn.

6. Kết luận: Kê khai hay khoán – Từ 2026, chỉ còn kê khai

Thuế khoán và thuế kê khai của hộ kinh doanh từng có sự khác biệt rõ rệt, nhưng kể từ 1/1/2026, chỉ còn phương pháp kê khai tồn tại.

Hộ kinh doanh cần hiểu rõ thay đổi này để không bị xử phạt và chủ động trong quản lý thuế. Nếu bạn vẫn đang loay hoay chưa biết cách chuyển đổi như thế nào, hãy liên hệ ngay với D.A.T Tax – chuyên gia thuế cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp vừa & nhỏ.